De GRO, de duurzaamheidsmeter voor gebouwen die de Vlaamse overheid ontwikkelde, kreeg recent een update. Eén van de nieuwigheden is dat een luik over slimme gebouwen en technologieën werd toegevoegd. Voor de uitwerking ervan deed de overheid een beroep op Ingenium.
‘Smart buildings’ is een heel breed begrip, dat vanuit diverse invalshoeken kan worden bekeken, zoals comfort, visualisatie van toepassingen, BIM, maar ook energetisch. Aangezien de GRO zelf vooral focust op het energieluik, werd ons gevraagd een passende indicator te vinden om de intelligentie van gebouwinstallaties te meten en dit criterium mee vorm te geven. We adviseerden om hiervoor de Smart Readiness Indicator (SRI) te gebruiken. Die werd ontwikkeld binnen het kader van de EPBD, de ‘handleiding’ van de Europese Commissie waarmee de lidstaten hun energetische richtlijnen uitschrijven en waarin ook het EPB/EPC vervat zit.
Vanaf 2021 werd de SRI aan de lidstaten ter beschikking gesteld om aan de hand van concrete cases uit te testen, en feedback te verzamelen in functie van eventuele bijsturing. Hoewel de implementatie van de SRI in de wetgeving van de lidstaten momenteel niet verplicht is, merken we dat Europa – om de afgesproken klimaatdoelstellingen te halen – toch wat meer druk op de ketel begint te zetten. Zo moeten grote niet-residentiële gebouwen (met thermisch vermogen groter dan 290 kW) al enige tijd een gebouwbeheersysteem hebben. Tegen 2030 zal de drempel zelfs verlaagd worden naar 70 kW.
De regelgeving over de SRI zal deze lijn volgen en vanaf 2025 zal het gebruik van de SRI verplicht worden in grote niet-residentiële gebouwen (met een thermisch vermogen groter dan 290 kW). De lidstaten hebben tot mei 2026 om de regelgeving (zodus de verplichting SRI >290kW) te integreren in lokale regelgeving. Een reden te meer om net deze tool te gebruiken in het verhaal van de Vlaamse GRO-duurzaamheidsmeter.
De SRI bestaat uit ‘services’ of diensten – zoals hoe de sturing van de verwarming werkt – die ingedeeld zijn in ‘domeinen’ zoals onder meer verwarming, sanitair warm water, ventilatie, licht en monitoring & control. Elke inspanning in deze diensten wordt gescoord en genereert een resultaat in een lijst ‘impactcriteria’ met onder meer energiebesparing, convenience, comfort, wellbeing & health en onderhoud & foutvoorspelling.
Om de SRI nog toegankelijker te maken, werd voor het criterium in de GRO de insteek verlegd naar de impactcriteria. Hoewel dit ingewikkeld kan lijken, is het gebruik in de praktijk eenvoudig en visueel aantrekkelijk. De gebruiker selecteert (minstens 3) impactcriteria waar voor zijn gebouw wordt op ingezet. Efficiënt energiegebruik is voor de meeste stakeholders een belangrijk criterium maar bijvoorbeeld de aandacht voor wellbeing & health van de gebruikers in een modern kantoorgebouw wordt steeds belangrijker. Het gebouw moet tevens gemakkelijk zijn in gebruik (convenient) om de werkplek aantrekkelijk te maken. Vanuit de keuze van deze impactcriteria, toont de tool onmiddellijk welke services in welke domeinen impact hebben op dit criterium, en kunnen er doelstellingen worden geformuleerd en keuzes worden gemaakt.
De GRO wil bruikbaar zijn in alle levensfases van een gebouw. De tool is dan ook opgedeeld in 4 versies: voor de voorontwerpfase (wat zijn de behoeften in dit project?), voor het definitief ontwerp (welke concepten zijn nodig om die behoeften te realiseren?), voor de aanbesteding en de oplevering (wat moet de technologie kunnen om de doelstellingen te bereiken?). Het concept is dus om van eerste ideeën tot afgewerkt gebouw almaar verder te verfijnen, zaken in te vullen en te berekenen. Op die manier is de GRO een ‘begeleider van het denkproces’.
Score
Net zoals de vergelijkbare duurzaamheidsmeter BREEAM, kent de GRO scores toe. In dit geval is dat ‘goed’, ‘beter’ en ‘uitstekend’. ‘Goed’ wordt toegekend aan wie het GRO criterium ‘slimme technologieën’ gebruikt om op zijn minst ná te denken over hoe zijn gebouw duurza(a)m(er) kan worden gemaakt. Bij ‘beter’ verwacht men wél een basisniveau: op minstens 50 procent van de parameters een voldoende hoog niveau halen. Om een score ‘uitstekend’ te halen, moeten wél extra inspanningen worden geleverd. De verwachting daar is om op de basis services 70 procent te halen én 5 bonuspunten te halen in de vrij te kiezen criteria in de lijst met services. Een gebouw met label uitstekend heeft dus veel bewuster nagedacht of de technische installaties in het gebouw niet alleen duurzaam zijn maar of ze ook op duurzame manier worden aangestuurd en beheerd.
Bij Ingenium vinden we de SRI niet alleen een interessante tool om toe te passen op een nieuwbouwontwerp en dat gaandeweg te verfijnen. Het is ook een nuttig instrument om een bestaand gebouw snel te screenen en te kijken waar er opportuniteiten tot verbetering zijn. Zo kan de gebruiker bijvoorbeeld ondervinden dat zijn gebouw achterloopt op het vlak van convenience en niet eenvoudig is in gebruik. De snelle screening met de SRI in de GRO zal meteen duidelijk maken welke aspecten aan de oorzaak liggen. Daarna kan een traject worden uitgewerkt om verbeteringen aan te brengen.
Wil je meer weten over de GRO en wat de meerwaarde ervan kan zijn voor jouw gebouw(en)? Neem dan contact op met onze expert Nico Vandewiele: nico.vandewiele@ingenium.be – 050 40 45 30.
Neem contact met onze expert
.png)
